ज्ञानकोविंद_नृपशंभू

ज्ञानकोविंद_नृपशंभू
 

राजा कसा असावा याबद्दल नृपशंभू (संभाजी महाराज) लिहितात -

शास्त्राय गुणसंयोग: शास्त्रं विनयवृत्तये ।
विद्याविनीतो नृपति: सतां भवति संमतः ।।१।।

शास्त्रासाठी गुणांचा समन्वय नम्रवृतीने शास्त्राभ्यास, असा विधेने नम्र झालेला (विजयी) राजा सर्व संज्जनांना आवडत असतो.

मेधावी मतिमानदिनवदनो दक्ष: क्षमावानृ ऋजु-
ध्रम्रात्माप्यनसूयको लघुकर: षाड्गुन्यविच्क्षक्तीमान ।
ऊत्साहि पररंध्रवित्क्रूतधृतिवृद्विक्षयस्थानवित्त
शुरो न व्यसनी स्मरत्युपकृतं वृद्धोपसेवि च यः ।।२।।

शब्दार्थ : दिनवदन - गरिबांच्या दु:खांना बोलके करणारा । ऋजु - सरळ ।
अनसूयक - द्वेष न करणारा । लघुकर - अल्पकर घेणारा । षाड्गुण्यार्वद - राजनीतीचे ६ गुण जाणणारा ,
कृतधृतिवृद्विक्षयस्थार्नावत्त - धर्याने कुठे जोराने तर माघार घ्यायची जाण असलेला ।
इतका प्रचंड दूरदृष्टी असलेला,रयतेला जपणारा जाणता राजा महाराष्ट्राला लाभला !